De materialiteitsmatrix en zijn evoluties

In 2015 stelde Luminus zijn materialiteitsmatrix op met de steun van het kabinet Cap Conseil, conform de aanbevelingen van de GRI4-rapportagemethoden. De historiek van deze constructie wordt hieronder uiteengezet. 

Net zoals de G4-versie van de richtlijnen voor duurzaamheidsverslaggevingn, voorziet de GRI-norm (Global Reporting Initiative) in de identificatie van prioritaire thema's ("material topics") op basis van de meningen van verschillende stakeholders. Deze prioritaire thema's zijn thema's die formeel moeten worden behandeld in het kader van een GRI-rapport. De "material topics" nauwkeurig identificeren is dan ook een essentiële stap voor de geloofwaardigheid van een duurzaamheidsrapport.

Pascale-Marie Barriquand, Head of Corporate Social Responsibility, licht toe: "In 2014 werd een eerste lijst met 35 uitdagingen opgesteld voor Luminus, waarbij de reeds geïdentificeerde uitdagingen op het niveau van de EDF Groep werden afgestemd op de Belgische context. Deze eerste lijst werd gepubliceerd in het duurzaamheidsrapport van 2014. Vervolgens hebben we de lijst met uitdagingen vereenvoudigd (teruggebracht van 35 naar 20 uitdagingen) om het de stakeholders gemakkelijker te maken de uitdagingen te rangschikken volgens prioriteit. Een formeel overleg werd opgestart om de materialiteitsmatrix op te stellen die in het rapport van 2015 is gepubliceerd.

Worden geïdentificeerd als "stakeholders": personen of bevolkingsgroepen die rechtstreeks of onrechtstreeks betrokken zijn bij de activiteiten of beslissingen die worden genomen door Luminus.

Bij het inplannen van de individuele gesprekken werd gestreefd naar een evenwicht tussen mannen en vrouwen, en tussen Frans- en Nederlandstaligen. Aan de beide eisen konden worden voldaan aangezien de gesprekken werden gevoerd met vijf Nederlandstaligen en drie Franstaligen enerzijds, en vier vrouwen en vier mannen anderzijds.

In de in 2015 opgestelde materialiteitsmatrix zijn alle antwoorden opgenomen van zowel de online vragenlijst als de antwoorden die werden geformuleerd tijdens de kwalitatieve gesprekken. De vermelde resultaten krijgen geen gewicht naargelang de categorie; met andere woorden, vertegenwoordiger van de overheid weegt evenveel als een residentiële klant.

Zoals te zien is in de bovenstaande materialiteitsmatrix, konden aan de hand hiervan verschillende soorten van inhoud worden geïdentificeerd:

• vier thema's die door iedereen als prioritair werden beschouwd: ontwikkeling van hernieuwbare energie, ecologische voetafdruk, rationeel energiegebruik en innovatie.
• o vijf thema's die door het bedrijf als prioritair werden beschouwd: ethiek en goed bestuur, gezondheid en veiligheid van het personeel, veiligheid van de energieproductie-installaties, kwaliteit van de klantendienst.
• een thema dat door de externe stakeholders als zeer belangrijk werd beschouwd: de uitputting van natuurlijke hulpbronnen en de bescherming van de biodiversiteit - de stakeholders wilden dat over deze thema's meer informatie ter beschikking wordt gesteld.
• drie, in de ogen van alle stakeholders, vrij belangrijke thema's: competentieontwikkeling van de medewerkers, continuïteit van de energievoorziening en bescherming van de kwetsbare klanten.
• zes thema's die door een meerderheid van de stakeholders als minder belangrijk werden beschouwd: diversiteit en strijd tegen discriminatie, verkoopprijs van energie, optimalisatie van het evenwicht tussen productie en verbruik op korte en lange termijn, ruimtelijke ordening, bevoorradingszekerheid van het land, beheer van industrieel afval.

Uit een diepgaande analyse van alle verkregen resultaten, inclusief kwalitatieve gesprekken, in 2015 en daarna, bleek dat de verschillende categorieën van stakeholders zeer uiteenlopende, en soms tegengestelde meningen konden hebben: Bijvoorbeeld:

• De kwaliteit van de dienstverlening was zeer belangrijk voor de residentiële klant, maar minder voor de experts en overheden.
• De ontwikkeling van hernieuwbare energie was (en blijft) een prioriteit voor iedereen, maar minder voor de particuliere klant.
• De aandacht van de experts en de academische wereld ging en gaat vandaag nog steeds vooral uit naar ecologische thema's.
• Een aantal ngo's hechtten veel belang aan thema's die volgens anderen weinig prioriteit hebben, zoals het industrieel afval.
• o Specifieke domeinen die vooral de overheidsinstanties bezig houden, zijn de continuïteit van de energievoorziening en het globale evenwicht tussen vraag en aanbod.

Dit blijkt uit onderstaande tabel waarin de drie grootste bekommernissen van vier categorieën van stakeholders werden opgelijst. Destijds, in 2015, koos Luminus ervoor om bij het opstellen van het rapport rekening te houden met de diversiteit van de meningen en werd getracht om tegemoet te komen aan de specifieke behoeften van elke stakeholdercategorie.

De kleuren in de onderstaande tabel komen overeen met die in de hoofdstukken van het rapport: donkeroranje voor de klantengerelateerde thema's, donkergroen voor de milieugerelateerde thema's en lichtgroen voor HR-gerelateerde thema's.

Sinds 2015 is de formulering van een aantal thema's aangepast: het thema "Natuurlijke hulpbronnen en biodiversiteit" heeft in het rapport van 2018 de titel "Bescherming van de ecosystemen" gekregen.

Het thema "Optimalisatie van het evenwicht tussen vraag en aanbod" wordt behandeld in de subrubriek "Continuïteit van de levering". Het thema "Energie-efficiëntie" is opgenomen in de subrubriek "Energieoplossingen".

Na analyse van alle uitgebrachte adviezen, zowel de kwantitatieve als de kwalitatieve, en na raadpleging van het uitvoerend comité, werd een eerste lijst met 15 "Disclosures on Management Approach" opgesteld. Voor elk van deze thema's was het nodig om, in overeenstemming met de GRI4-richtlijnen, het belang van het thema toe te lichten in een onderdeel "uitdagingen", om de "processen" te beschrijven die het bedrijf heeft ingevoerd om de opvolging van het thema te garanderen, en om de relevante indicatoren te bepalen.

De 15 thema’s die werden behouden, waren de volgende:

In 2016 werd na nieuw intern overleg besloten om twee thema's die al in het rapport werden behandeld ('Welzijn op het werk' en 'Diversiteit') op het niveau van "Disclosures on Management Approach" te brengen. Deze thema's wonnen immers aan belang met het oog op de nakende transformatie van het bedrijf en hun gunstige effect op deze verandering. De hoofdstukken die aan deze thema’s gewijd zijn bevatten dan ook een beschrijving van de uitdagingen en processen en minstens één indicator per thema.

Sinds 2015 wordt het duurzaamheidsrapport regelmatig beoordeeld door zowel interne als externe stakeholders, met name via opdrachten die worden toevertrouwd aan de studenten van de Antwerp Management School. Luminus kreeg ook advies van de leden van de jury die het beste Belgische duurzaamheidsrapport verkiest. De opmerkingen van de jury werden na de deelname aan de wedstrijd in 2013, 2014 en 2015 ter harte genomen. In 2014 en 2015 beoordeelde de jury het rapport als "opmerkelijk".

De feedback resulteerde niet in een wijziging van de lijst met prioritaire thema's. In 2017 werd een twintigtal medewerkers van verschillende afdelingen geraadpleegd om na te gaan of het aantal behandelde thema’s kon worden verminderd.

Uit die raadpleging bleek dat geen enkel van de 17 thema's kon worden geschrapt. Net zoals in 2015 liepen de meningen over de prioritaire thema's immers enorm uiteen, zonder dat er een tendens kon worden vastgesteld.

In september 2018 besloot Luminus om deel te nemen aan het "Generation T Challenge"-initiatief van duurzaamheidsnetwerk The Shift en organisatie Act4Change. Het doel van dit initiatief is jongeren te selecteren die erg begaan zijn met de energietransitie om zo de strategie van het bedrijf en de duurzaamheidsverslaggeving te "challengen". Vier jonge pioniers kregen zo de kans om in dialoog te treden met Grégoire Dallemagne en Pascale-Marie Barriquand en hun voorstellen voor verandering voor te leggen.

Op basis van deze feedback konden verschillende verbeteringen aan het rapport worden aangebracht, met name toevoegingen en aanvullende informatie.

Wat de inhoud betreft, werd er een subrubriek "belangrijkste trends" toegevoegd aan het hoofdstuk "Context en effecten". Deze grote trends werden immers al gedetailleerd beschreven bij het uitstippelen van de strategie, omdat ze het transformatieplan van het bedrijf rechtstreeks beïnvloeden. Er is voortaan dus een externe versie voor het grote publiek beschikbaar. Dit hoofdstuk "Context en effecten" bevat ook veel meer details, zowel voor wat de specifieke kenmerken van de markt als de opvallende feiten van het jaar betreft.

Op het gebied van de navigatie zijn enkele wijzigingen aangebracht om de structuur te vereenvoudigen:

• de subrubriek "Energieprijzen", die tot dan terug te vinden was in het hoofdstuk Klanttevredenheid, is verplaatst naar het deel "Context en effecten" aangezien Luminus weinig controle heeft op de evolutie van het prijsniveau.
• de subrubriek "Handelspraktijken" van het hoofdstuk Ethiek verschoofnaar het hoofdstuk Klanten, net voor twee andere subrubrieken, "Kwaliteit dienstverlening" en "Kwetsbare klanten" – deze hergroepering levert een beter beeld op van de interactie met de klant, van de verkoop tot en met betalingsmoeilijkheden.
• vanuit dezelfde optiek is alles wat te maken heeft met het verminderen van het verbruik of het verkleinen van de ecologische voetafdruk, zowel voor residentiële klanten als voor bedrijven, gebundeld in een nieuwe subrubriek van het hoofdstuk Klanten, getiteld "Energieoplossingen"; deze subrubriek groepeert dus de inhoud van de twee subrubrieken die vroeger "verbruik van de residentiële klanten" en "energie-efficiëntie van de bedrijven" heetten.

Aan de andere kant was het gezien de vertrouwelijkheid van deze gegevens in een sterk concurrerende markt niet mogelijk om de aanbeveling van de jongeren te volgen met betrekking tot de publicatie van specifieke vijfjarige doelstellingen, behalve voor de windactiva.

Voor het rapport van 2018 is de lijst met prioritaire thema's herzien op basis van de feedback van verschillende interne en externe stakeholders.

De titel van de twee subrubrieken werd aangepast. Het gaat om "Energieoplossingen", waarin wordt ingegaan op de evolutie van de activiteiten van Luminus, in het hoofdstuk Klanten; en om "Bescherming van de ecosystemen", waarin de indicatoren worden beschreven met betrekking tot het gebruik van natuurlijke hulpbronnen en de bescherming van de biodiversiteit, in het hoofdstuk Milieu.