Werking van de energiemarkt: de belangrijkste externe ontwikkelingen van 2018
Nieuwe ontwikkeling hernieuwbare energie
In 2018 heeft de intermitterende hernieuwbare productiecapaciteit een nieuwe ontwikkeling doorgemaakt. Volgens transportnetbeheerder Elia werden vanuit dat oogpunt verschillende records opgetekend:
- in januari bereikte de productie van onshore windenergie een historisch hoogtepunt (403 GWh).
- in de maanden mei (517 GWh), juni (464 GWh) en juli 2018 (555 GWh) werden de hoogste waarden ooit opgetekend in België wat de productie van zonne-energie betreft.
- op 28 juli om 15 uur werd 46% van de totale Belgische productie gedekt door wind- en zonne-energie.
- in december bereikte de productie van offshore windenergie een historisch hoogtepunt (452 GWh).
In totaal steeg de productie van hernieuwbare energie in België in 2018 met 18%.
Sterke schommeling kortetermijn- en onevenwichtsprijzen
Zoals in 2017 waren er ook in 2018 het hele jaar door fikse schommelingen van de kortetermijnprijzen. De Belpex-prijzen (day ahead) zijn verder gestegen, net zoals de onevenwichtsprijzen (toegepaste prijzen wanneer bij een toegangsverantwoordelijke een onevenwicht tussen injecties en afnames wordt vastgesteld).
| Aantal uren met Belpex-prijzen boven 100 €/MWh |
Bron: Belpex.
|
Aantal kwartier?? met onevenwichtsprijzen hoger dan 200 €/MWh |
Bron: Elia.
Het aantal uren met onevenwichtsprijzen hoger dan € 300/MWh is licht gedaald, maar het aantal uren met onevenwichtsprijzen hoger dan € 200/MWh (cfr. hierboven) is gestegen, omdat de volatiliteit van de prijzen, weliswaar minder uitgesproken in 2018 dan in 2017, desondanks frequenter is.
Geringe beschikbaarheid van de Belgische kerncentrales
Andere zeer ingrijpende gebeurtenis in 2018: de onbeschikbaarheid van meerdere Belgische kerncentrales.
De onverwachte onbeschikbaarheid van bepaalde centrales deed zich al voor in oktober 2017. Voor andere centrales vonden de aankondigingen plaats vanaf april of september (zie onderstaande grafiek).
Zo vertegenwoordigde de nucleaire productie in oktober 2018 slechts 15% van de Belgische energiemix, terwijl ze in oktober 2017 nog goed was voor 50% van de Belgische mix. De onverwachte onbeschikbaarheid van deze centrales had een directe invloed op de import van elektriciteit (22% van de Belgische energiemix in 2018 ten opzichte van 8% in 2017) en op de productie van de gascentrales in het vierde kwartaal van 2018 (tussen 30 en 43% van het totaal, vergeleken met een gemiddelde van 26% in 2017). In november boekten de gascentrales met 43% van de Belgische energiemix een productierecord om het tekort aan kernenergie op te vangen.
|
|
Vermogen geproduceerd door de kerncentrales waarin Luminus een aandeel van 10,2% heeft |
De blauwe lijn bovenaan de grafiek geeft het theoretische totale vermogen weer.
Bron: Luminus.
Stijging van de prijzen op de day ahead-markten en de termijnmarkt
Andere gebeurtenissen hebben bijgedragen tot hogere prijzen op de elektriciteits- en gasmarkten:
- zeer koude temperaturen in maart 2018, maand waarin de Belgische gasopslagcapaciteit normaal gezien op een lager peil staat, wat heeft geleid tot een sterke, kortstondige stijging van de gasprijzen.
- de prijsstijging van de emissiecertificaten, met name als gevolg van een in februari 2018 genomen besluit van de Europese Unie, waarin een geleidelijke afbouw van de emissievergunningen wordt bevestigd (fase 4 van de EU-ETS-hervorming).
De onderstaande grafieken tonen dat de Belpex-prijzen sinds 2014 nooit zo hoog zijn geweest als vanaf mei 2018, evenals op jaarbasis. De gemiddelde prijs per MWh bedroeg in 2018 € 55,27/MWh in plaats van 44,58 in 2017.
|
|
Gemiddelde Belpex-prijs,maand na maand, over vijf jaar |
Bron: Belpex.
|
Gemiddelde Belpex-prijs per jaar |
Bron: Belpex.
De bovenstaande grafiek toont aan hoe uitzonderlijk 2018 is geweest ten opzichte van de voorgaande jaren.
De termijnprijzen namen gedurende het grootste deel van het jaar toe (zie onderstaande grafiek), onder invloed van twee soorten factoren, macro-economische en lokale:
- de stijging van de olieprijzen (met ongeveer 20%), tot oktober.
- de toenemende onbeschikbaarheid van de Belgische kerncentrales.
|
Evolutie van de termijnprijzen in de loop van 2018 en voor het jaar 2019 |
Bron: Endex.