De energieprijs vormt grosso modo slechts een derde van de totale factuur die de eindklanten betalen. Toch blijft deze prijs bepalend wanneer klanten een keuze maken tussen verschillende offertes.

Als een leverancier zijn klanten concurrentiële prijzen wil kunnen aanbieden op het gebied van gemak, moet hij kunnen rekenen op 1° een liquide groothandelsmarkt 2° een land met voldoende betrouwbare en flexibele productiecapaciteit om het piekverbruik te dekken 3° eenvoudige en efficiënte verkoop- en facturatiesystemen 4° lage interne en externe kosten.

Al die punten vallen buiten de directe of exclusieve controle van de leveranciers. Immers:

• de prijzen op de groothandelsmarkten evolueren op basis van de Europese en wereldwijde energiemarkt, in het bijzonder gas, olie en steenkool.
• de facturatiesystemen moeten gegevens integreren die worden geleverd door de netbeheerders (nettoverbruik, transportkosten, distributiekosten, enz.).
• de facturen omvatten ook de kosten met betrekking tot de groenestroomcertificaten (voor elektriciteit), openbare dienstverplichtingen,  belastingen en heffingen (btw, federale bijdrage), maar ook reglementaire, soms retroactieve, wijzigingen, die variëren van gewest tot gewest, wat de administratieve kosten de hoogte injaagt.

Voor bedrijven kan de prijs van elektriciteit en gas vast zijn of afhangen van de marktprijzen, met formules die het mogelijk maken om de prijsvariaties op de groothandelsmarkten al dan niet te af te vlakken, flexibiliteit te vergoeden, elektriciteit van hernieuwbare oorsprong te garanderen enz.

Voor de particulieren kunnen de prijzen vast of variabel zijn. Ze evolueren periodiek, afhankelijk van het gekozen tarief (jaarlijks of driemaandelijks) en de evolutie van de groothandelsmarkten. Ook particulieren kunnen voor hernieuwbare elektriciteit of CO2-gecompenseerd gas opteren.

De onderstaande grafiek toont het percentage van de verschillende onderdelen van de elektriciteitsfactuur voor residentiële klanten in de drie Belgische gewesten. Elektriciteit is goed voor slechts 30 tot 38% van de totale factuur. De leveranciers dragen bij achterstallige betalingen de kost van alle onderdelen van de factuur, behalve de btw en de federale bijdrage.

Bron : CREG. Maandelijks dashboard elektriciteit en aardgas. December 2018.

In 2018 steeg het aandeel van de geleverde elektriciteit in de drie gewesten (van 30 tot 38% voor elektriciteit, afhankelijk van het gewest, ten opzichte van 20 tot 30% in 2017), voornamelijk vanwege de stijging van de energieprijzen op de groothandelsmarkten.

Naast deze evolutie waaraan de 3 gewesten onderhevig waren, zijn ook enkele specifieke factoren het vermelden waard:

• Sinds het schrappen van de "Bijdrage Energiefonds" op 1 januari 2018 is het bedrag van de geheven belastingen in het Vlaamse Gewest aanzienlijk verlaagd.
• In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Waals Gewest is de stijging deels te wijten aan lagere distributiekosten.